Heroyam uit Zwolle is niet zomaar een uitzendbureau. “Wij zijn een sociale arbeidsbemiddelaar”, zegt medeoprichter Bart Dikkeschei. “En daarvoor gebruiken wij de uitzendconstructie. We zijn gewoon gecertificeerd, net zoals bijvoorbeeld Randstad of Tempo Team. Het verschil is dat wij onze winst inzetten om mensen die nieuw in Nederland komen te helpen naar een eerste startbaan.”
Dat blijkt vooral een heel pragmatisch proces. “We zeggen tegen onze werknemers: we snappen dat zo’n startbaan waarschijnlijk niet het soort werk is dat je deed toen je in Oekraïne woonde, of in Syrië of in Irak. Maar dit is realistisch gezien wel waar je nu kunt starten. En in de tussentijd krijg je van ons alle handvatten die je nodig hebt om op te klimmen naar het niveau waar je graag zou willen zijn. Dat betekent ook dat wij echt wel van mensen vragen dat ze zich daarvoor inzetten.”
Het belangrijkste handvat is Nederlandse taalles. “In vrijwel elke sector moet je gewoon Nederlands kunnen spreken. Je kunt niet van de markt verwachten dat ze zomaar in een keer 60 duizend vluchtelingen gaan aannemen, dus wij willen de eerste opstap zijn. De werknemers krijgen de kans om aan hun taalniveau te werken, ondernemers krijgen de mogelijkheid om mensen eerst een jaar op uitzendbasis aan het werk te hebben, waarin wij in principe het risico nemen als werkgever.”
Verliefd op Oekraïne
Heroyam (afgeleid van de Oekraïense slogan ‘heroyam slava!’, wat ‘glorie aan de helden’ betekent) werd kort na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne opgericht door de vrienden Bart Dikkeschei, Hans Drijver en Ivo Nauta. “Ik kom al jaren in Oekraïne en andere voormalige Sovjetstaten,” zegt Bart. “Dat is ontstaan in mijn studietijd. Er was dat referendum over het associatieverdrag en iedereen vond daar wat van. En ik dacht: ik ben daar nooit geweest, het is vast niet zo erg als wordt gesuggereerd. Dus toen ben ik op de trein gestapt en heb ik daar in de zomervakantie drie maanden doorgebracht. Het bleek heel kosteneffectief, ik kon er van mijn stufi vrij lang vertoeven. En zo ben ik een beetje verliefd geworden op dat land. Later heb ik nog een half jaar in Kiev gewoond. Toen de oorlog uitbrak heb ik alle mensen die ik daar kende een bericht gestuurd: kom maar naar Nederland, ik help wel met huisvesting of wat je dan ook nodig hebt. Daarop kreeg ik heel vaak dezelfde reactie terug: huisvesting vonden ze niet zo spannend, ze wilden vooral weten of ze ook in Nederland mochten werken. En toen ben ik ze daar mee gaan helpen.”
“In eerste instantie dacht ik dat wel eventjes te regelen in de Zwolse horeca. Al die mensen die ik kende spraken Engels en hadden horeca-ervaring. En ik kende veel mensen in de Zwolse horeca van de andere kant van de bar. Nou, ik ben dat samen met Hans allemaal een beetje gaan uitzoeken. Op een vrijdagmiddag zette hij even snel een website in elkaar, ik liet een inschrijfformulier vertalen naar het Oekraïens. En maandag zaten er vijfhonderd aanmeldingen van mensen uit Oekraïne in de inbox. Dat liep die week nog op naar zo’n 2500. Dat was het moment dat we dachten: dit loopt helemaal uit de klauwen. Toen was het een kwestie van BV inschrijven en beginnen.”
Naïef
“Dit soort dingen gebeuren alleen als je naïef genoeg bent om te denken dat het allemaal niet zo moeilijk is. En dat was ook echt wat we tegen elkaar zeiden: hoe moeilijk kan het zijn? Maar je moet natuurlijk aan ongelooflijk veel voorwaarden voldoen. En dat doen we ook. We zijn lid geworden van de brancheorganisatie, er zijn inspecties. Het mooie is: alle kennis die niet hebt, kun je inkopen. Dat hebben we volop gedaan. Consultants ingehuurd, goed opgelet, veel geleerd.”
Inmiddels bestaat Heroyam zo’n twintig maanden en zijn er enkele honderden mensen aan het werk. “Het past niet bij ons om van de daken te schreeuwen hoeveel mensen we hebben geholpen, het gaat niet om de hoeveelheden. Ik kan wel zeggen dat ik denk dat er niet veel uitzendbureaus zijn die in zo’n korte tijd zo veel mensen hebben kunnen uitzenden. Dat is ook wel lastig, want je moet al die lonen voorfinancieren. Van alle drie de oprichters zitten dan ook alle spaarcenten erin en we hebben nog een aantal leningen uitstaan bij vrienden en familie.”
Taallessen
De taallessen blijken vaak maatwerk. “Wij hebben klanten die heel specifieke dingen willen voor onze uitzendkrachten, dus die willen dat ze bepaald jargon van de werkvloer kennen. Een van onze partners regelt dan een NT2-docent die op locatie gaat kijken wat mensen moeten weten om daar goed te kunnen werken. En dan worden de lessen vaak ook op locatie gegeven. Maar voor andere groepen werken we weer met ROC’s in de regio en hun reguliere cursusaanbod.”
Natuurlijk ging niet alles meteen goed. “In het begin zijn er cursussen geweest met een enorm uitvalpercentage. Daar hebben we van geleerd dat er nu in de contracten staat dat ze een bepaalde hoeveelheid lessen moeten volgen. Het lijkt misschien allemaal gratis, maar wij hebben wel voor die lessen moeten betalen.” Ook heeft Bart zijn handen vol aan verwachtingsmanagement richting de klanten. “Veel klanten staan er niet bij stil hoe moeilijk het is om een nieuwe taal te leren. Dan vragen ze zich af waarom iemand nog geen vloeiend Nederlands spreekt na een basiscursus.”
Startersbanen
Heroyam biedt vooral startersbanen aan, voor mensen die over het algemeen geen Nederlands en geen Engels spreken (“Oekraïners die Engels spreken, vinden meestal zelf de weg wel”). En die mensen hebben meer begeleiding nodig dan alleen een taalcursus. “Daarvoor gebruiken we jobcoaches en intercedenten die de taal van die uitzendkracht spreken. Dus er zitten hier mensen op kantoor die Oekraïens spreken, mensen die Russisch spreken, mensen die Arabisch spreken. Die helpen bij het vinden van werk, maar ook in het traject daarna. Vragen als: hoe werkt mijn loonstrookje, hoe vraag ik vakantie aan, waarom verdien ik minder dan mijn buurvrouw? Dat laatste komt veel voor hoor. Dan hebben twee mensen met dezelfde baan allebei 38 uur gewerkt, maar ze krijgen niet hetzelfde. Bijvoorbeeld omdat een van de twee nachtdiensten heeft gewerkt en een toeslag krijgt. Dat moet je wel goed uitleggen, anders denken ze dat we van ze stelen.”
