Bibliotheken

Een (openbare) bibliotheek heeft (e-)boeken, tijdschriften en muziekdragers, die het publiek kan lenen of raadplegen. Naast deze traditionele functie organiseren steeds meer bibliotheken lezingen, informatieavonden en andere evenementen. Een bibliotheek heeft ook een functie als ontmoetingsplek, het is een plek waar iedereen altijd welkom is. Je kunt er lezen, leren, studeren en anderen ontmoeten.

Ook kun je in de bibliotheek terecht voor hulp bij het invullen van belastingformulieren. Of met andere vragen die met de Rijksoverheid te maken hebben, zoals het gebruik van je DigiD. In elke bibliotheek kun je terecht met vragen over de (digitale) overheid. Wil je taalles volgen, iets nieuws leren of je laten omscholen? Bij elke bibliotheek zijn er mogelijkheden om je te blijven ontwikkelen.

Informatie over de branche:

• Het stelsel van openbare bibliotheken in Nederland bestaat uit circa 150 bibliotheekorganisaties, die samen ongeveer 800 vestigingen en een aantal andere distributiepunten en bibliobushaltes verzorgen.
• Steeds meer bibliotheekorganisaties gaan (vergaande) samenwerkingen aan in multifunctionele accommodaties.
• Rond 4 miljoen mensen is lid van de openbare bibliotheek. De helft daarvan is jonger dan 18 jaar.
• Daarnaast gebruiken ongeveer 2 miljoen mensen de bibliotheek regelmatig zonder abonnement.

Informatie over werkenden in de branche:

• Het totaal aantal werkzame personen in de branche is in 2019 zo’n 6.900. In totaal ruim 4.250 fte.
• Tot 2013 nam het aantal werkenden in de branche sterk af, maar sinds 2014 is het aantal werkenden met 1% en het aantal fte met ruim 4% toegenomen.
• Medewerkers in de bibliotheekbranche zijn relatief oud. Ruim twee op de vijf (44%) medewerkers is 55 jaar of ouder, terwijl dat voor nog geen een op de vijf (19%) geldt bij de hele beroepsbevolking.
• Naar schatting gaat grofweg 12% van de huidige werkgelegenheid in de komende vijf jaar uitstromen vanwege de pensioengerechtigde leeftijd. Naast deze groep is er een cohort van 1271 medewerkers in de leeftijd van 59 t/m 62 jaar dat in de daaropvolgende jaren de pensioenleeftijd bereikt.
• Gebaseerd op het POB zijn in 2020 939 medewerkers ingestroomd en 686 medewerkers gestopt met werken in de branche openbare bibliotheken. Dit betekent dat er per saldo 253 medewerkers zijn bijgekomen. Deze trend van een positief saldo zien we vanaf 2016 jaarlijks terug in de cijfers.
• Instroom buiten de branche zijn vooral jonge medewerkers, meestal voor de functie van projectleider/-medewerker, leesconsulent/-begeleider en communicatiemedewerker.
• Onderzoek binnen de bibliothekenbranche over duurzame inzetbaarheid geeft aan dat de werksfeer, algemene arbeidsomstandigheden, de inhoud van het werk en meestal een ruim aanbod van scholingsmogelijkheden goed gewaardeerd worden.
• Verbeterpunten zijn onder andere langer doorwerken, aantrekkelijk werkgeverschap, werkdruk, loopbaanmogelijkheden en het behoud en werving van (jonge) medewerkers. Bibliotheken hebben daarbij vanuit hun brede cultureel maatschappelijke rol vooral behoefte aan ‘community librarians’. Werkgevers verwachten dat het waarschijnlijk lastig is om personeel te vinden voor deze functie.

Informatie opleiding:

• Er zijn geen wettelijke verplichtingen om in te stromen in de bibliothekenbranche.
• Het opleidings- en werk- en denkniveau van administratief personeel ligt gemiddeld genomen op vmbo- tot hbo-niveau.
• In veel gevallen kunnen de kennis en vaardigheden ook via werkervaring en additionele training worden opgedaan.
• Heb je een mbo-opleiding gedaan, dan kun je bij openbare bibliotheken en informatie- en documentatiecentra van (overheids)instellingen aan de slag. Je werkt dan meestal als informatiemedewerker en helpt bij het innemen en uitlenen van materialen. Wil je aan de slag als bibliothecaris, dan moet je je onder andere verder specialiseren in het zoeken van informatie, bv. via een hbo-opleiding Media, Informatie en Communicatie, hbo-opleiding ICT met afstudeerrichting Information & Media Studies of de universitaire opleiding Media and Information.

Voorbeelden opleidingen:

• Bibliotheekmedewerker MBO niveau 4
• Basisopleiding bibliotheken
• Hbo ICT-opleiding met afstudeerrichting Information & Media Studies
• Hbo-opleiding Media, Informatie en Communicatie
• Universitaire opleiding Media and Information
• Cursussen:
  • GO opleidingen heeft een groot aanbod aan cursussen en opleidingen op het gebied van archief- en documentmanagement, bibliotheek en documentatie en cultureel erfgoed.
  • SOD Next heeft op het terrein van documentaire informatievoorziening verschillende cursussen en opleidingen.