‘Mogelijk maken werk voor Oekraïners vraagt gezamenlijke inspanning’

Wat moet er gebeuren om Oekraïense ontheemden in Nederland aan een passende baan te helpen? Daarover spraken woensdag zo’n tweehonderd deelnemers aan de werkconferentie ‘Passend en duurzaam werk voor Oekraïners’. De conclusie van Martine Schuijer en Steven Hubeek van NLwerktaanwerkt: “Er is een aantal structurele problemen waar we echt gezamenlijk de schouders onder moeten zetten.”

Een grote diversiteit aan werkgevers, publieke én private dienstverleners, publieke en private dienstverleners, zoals WSP-medewerkers en uitzenders, overheidspartijen en ngo’s verzamelde zich woensdagochtend in Madurodam voor deze werkconferentie. Tijdens de ochtend bespraken de aanwezigen, onder wie ook veel Oekraïners, de opbrengst van vijf eerder door het ministerie van SZW en NLwerktaanwerk georganiseerde themasessies. Ook maakten de verschillende partijen afspraken over vervolgstappen.

Veel energie

Het was een nuttige bijeenkomst, zo blikken Schuijer en Hubeek terug. “Er is veel energie om Oekraïners passend werk te bieden, dat is een mooi vertrekpunt voor verdere acties.” En die acties zijn nodig, zo vulde ook minister Karien van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) aan. Dat bleek bijvoorbeeld uit de documentaire die getoond werd, waarin Oekraïners en werkgevers duidelijk maakten waar ze tegenaan lopen in de praktijk. 

Kraptesectoren

Waar het dan om gaat? “De taal, maar ook erkenning van diploma’s en regelgeving”, stelt Schuijer. Hubeek geeft een voorbeeld. “Kijk naar de sectoren waar een tekort is, zoals vervoer. Een beroepschauffeur mag alleen rijden met code 95, maar die code krijg je alleen met een Nederlands rijbewijs. Ook al heeft iemand bij het CBR alle examens gehaald, een gemeente mag geen rijbewijs uitgeven omdat dit ook een identiteitsbewijs is.”

Een ander punt is de taal, bijna ongeacht de sector. Minister van Gennip maakte duidelijk dat er 15 miljoen beschikbaar is gesteld aan gemeenten voor taalscholing.  “Ik ga gemeenten wijzen op het beschikbare budget en ze ook aansporen hier gebruik van te maken.” 

Praktische bezwaren

Meer sectoren – zoals de kinderopvang – lopen tegen dit soort praktische bezwaren aan, maakten de aanwezigen duidelijk. “Natuurlijk zijn er pilots en veel goede ideeën, maar van een pilot naar een praktijk die voor duizenden werkzoekenden toepasbaar is, dat is een hele stap”, geeft Schuijer aan. “Die moeten we samen maken.”

Vindbaarheid doelgroep uitdaging

Een ander probleem: de vindbaarheid van een flink deel van de doelgroep. “Want we zien dat ongeveer de helft aan het werk is, maar wie de andere helft van deze groep is, dat weten we niet. We weten dus ook niet of ze willen werken, of wat ze kunnen”, legt Hubeek aan. “Dat maakt het moeilijker om passend werk te bieden.” Gemeenten krijgen daarom het verzoek deze groep beter in beeld te brengen.

Zo gaat er werk gemaakt worden van instroombanen. Hubeek: “Wij kunnen werkgevers op weg helpen naar het maken van zo’n route, waarbij een werknemer een traject heeft naar beroepserkenning. Een voorbeeld kan zijn een functie als assistent-verpleegkundige”, haalt Hubeek aan. “Op die manier kunnen Oekraïners wel aan de slag in de zorg. Daarmee creëer je een route van start naar hart.” NLwerktaanwerk ondersteunt werkgevers en brancheorganisaties om tot instroombanen als deze te komen, waarbij extra aandacht gaat naar krapteberoepen.

NLwerktaanwerk biedt ondersteuning

NLwerktaanwerk gaat met Oekraïne-regisseur Ellen Kok en de meer dan twintig regioregisseurs in het land het gesprek aan met werkgevers. Dat is nodig, weet Hubeek. “Bij werkgevers moet draagvlak zijn voor maatregelen en het in dienst nemen van deze doelgroep. Wij wijzen op de mogelijkheden die er zijn voor ondersteuning, proberen zorgen weg te nemen.” Schuijer: “Hoe zit het met uwv, bankrekening, rijbewijs, vervoer, et cetera. Die informatievoorziening, daar moeten we met elkaar op blijven investeren. Daar pakken wij onze rol.”

Een goed voorbeeld is de FAQ op de site van NLwerktaanwerk. “Daarin zijn de antwoorden te vinden op veel vragen die werkgevers ons rondom het in dienst nemen van Oekraïense werknemers al hebben gesteld”, legt Schuijer uit. Sowieso is informatievoorziening naar werkgevers én naar de Oekraïners zelf van groot belang, maakt de directeur van NLwerktaanwerk duidelijk. “Zij moeten weten hoe de Nederlandse arbeidsmarkt werkt, van cao’s tot alle andere afspraken en gebruiken in de Nederlandse arbeidsverhoudingen. In die informatievoorziening willen wij een nog grotere rol spelen.”  

Doorstroming grote opdracht

De belangrijkste opdracht voor alle deelnemers aan de werkconferentie? Daar zijn Hubeek en Schuijer het wel over eens. “Zorgen dat het niet alleen blijft bij de koplopers die al Oekraïense werknemers in dienst hebben. De truc is om mensen te laten doorstromen naar werkgevers die helemaal nog niet hebben nagedacht over deze doelgroep en de kansen die hier voor hen liggen. Die werkgevers moeten we vinden en ondersteunen.”

De werkconferentie met daaraan voorafgaand de vijf themassessies die NLwerktaanwerk samen met SZW organiseerde leverde belangrijke input op. Niet alleen voor deze doelgroep, weet Hubeek. “Maar voor alle verschillende groepen nieuwkomers op de arbeidsmarkt. De lessen die we hier leren nemen we mee om ook voor hen passend werk te vinden.” 

Belang voor wederopbouw

Het inzicht dat bij de aanwezigen misschien wel het meeste gehoor vond: “Investeren in Oekraïense ontheemden is niet alleen een investering in de economie, in het eigen bedrijf maar ook een investering in de wederopbouw van Oekraïne”, zo was de boodschap van de Oekraïense minister die via een video-verbinding de zaal toesprak. Een boodschap die Van Gennip van harte onderstreepte: “Door deze mensen werk te bieden, helpen we ze ook skills te ontwikkelen waarmee ze straks na de oorlog een grote bijdrage kunnen leveren aan de wederopbouw van hun land.”

Wat moeten werkgevers die aan de slag willen met Oekraïners? “Stel in elk je vragen aan ons”, besluiten Hubeek en Schuijer. “Wij helpen je met het vinden van de antwoorden.”